De Dolomieten zijn een zeer bergachtige streek in Noordoost Italië, tegen de grens met Oostenrijk aan, in de zuidelijke Alpen. Het kent bergmassieven met vaak loodrechte wanden, die een soms surrealistisch landschap vormen. De karakteristieke steensoort dolomiet is ontstaan uit overblijfselen van koraaleilanden van meer dan 200 miljoen jaar geleden.
Door deze steile rotswanden is de regio zeer geschikt voor klettersteig-tochten, routes waarbij men gebruik kan maken van stalen kabels en ladders op de moeilijke passages om zich te zekeren. Daarnaast kent het gebied ook veel wandeltochten zoals de lange afstand wandelingen Alta Via 1 t/m 9 (letterlijk: hoge wegen). Op de tweede wandeling volgen we de Alta Via 1 die langs het beroemde wintersportoord (koninklijke familie) Cortina d'Ampezzo komt.

Klik op de foto voor de panorama versie

Onderdak
Er zijn veel hutten, waar je in het algemeen ook een warme maaltijd kan krijgen. Kamperen is in het algemeen alleen op campings toegestaan (die in de dalen liggen), voor een langere trektocht ben je dus aangewezen op hutten.

Belangrijkste gebieden
De regio kan worden onderverdeeld in de volgende gebieden en massieven (zie ook de kaart onder deze opsomming):

• Westelijke Dolomieten, ten oosten van de rivieren Aldige (Etsch) en Isarca (Eisack). Met onder andere het Schlernplateau, de Sas Songher, de Langkofel, de Sella, de Marmolata en het Palamassief. Het Marmolata-massief kent de hoogste toppen van de Dolomieten (Punta Penia 3.344 m) en is het meest vergletsjerd. De Sella is een machtige, massieve steenklomp, aan vier zijden door dalen omringd. Door de rotsbanden zijn terrassen ontstaan, waarboven een pyramidevormige top uittorent. De noordwand van de Monte Agner (Pallamassief) rijst 1.600 m steil omhoog.
• Oostelijke Dolomieten, nog verder naar het oosten. Met onder andere de Pragser (o.a. Fanesgroep), de Sextener (o.a. Tofanen, Pelmo), Amepezzaner, Zoldiner en Belluno Dolomieten (een Nationaal park met o.a. de Schiara). In dit gebied is in de eerste wereldoorlog veel gevochten, waarvan nog talrijke overblijfselen te vinden zijn.
• Fleimstaler Alpen ten zuidoosten van Trento. Met de Cima d'Asta, dit gebied lijkt het minste op de klassieke Dolomieten, het bestaat ook niet uit kalksteen; en de Vicentiner Alpen met o.a. de Cima Carega en Cima Grappa, en veel overblijfselen uit de eerste wereldoorlog.
• Brenta, het meest westelijk gelegen massief. Samen met de tot de centrale Alpen behorende Adamello vormt de Brenta één van de grootste beschermde gebieden in het Adamello-Brenta park. In de Brenta zijn de beroemdste klettersteig-klasiekers te vinden. Op onze huttentocht in de Brenta hebben wij enkele hiervan gelopen.
• Mendelkamm en Gardameerbergen, met prachtige uitzichten, in het bijzonder over het Gardameer. Vanwege het zachte klimaat en de geringere aanloophoogte zeer geschikt voor (klettersteig)wandelingen in het vroege voor- en late naseizoen.

Overzichtskaart

Alte Vie
In de Dolomieten zijn 10 klassieke hooggelegen wandelroutes (Alte Vie) uitgezet. Daarvan lopen er 8 in de westelijke en oostelijke Dolomieten, één ten oosten hiervan in de Alpi Carniche (nr. 6), en één (nr 10) ten westen hiervan door o.a. de Brenta. Ze variëren in lengte van 80 km (nr 4) tot 200 km (nr 10), en zijn gemarkeerd (op zijn Italiaans: meestal rood-wit-rood, maar er wordt op gevarieerd). De meeste zijn niet moeilijker van de II-e graad, moeilijke passages worden meestal met staalkabels of ladders beveiligd en vergemakkelijkt. Doch deze zijn niet altijd technisch in orde (elke winter wordt door blikseminslagen bijvoorbeeld wel het één en ander vernield).
De eerste wandeling die hier beschreven wordt (in de Brenta) loopt voor een klein deel gelijk met de Alte Via 10, de tweede wandeling op deze site is de Alte Via 1.

Trentino Alto Aldige
De autonome regio  Trentino Alto Aldige , waar de Dolomieten deel van uitmaken, kent een woelige geschiedenis. Het is lange tijd ook deel geweest van Oostenrijk. Vanwege het vele gemeenschappelijke met die streek heet het ook wel Zuid-Tirol.

Meer informatie
Gidsen:

• Höfler/Werner: Dolomiten mit Brenta, Melkamm und Gardaseebergen, klettersteigführer, Bergverlag Rudolf Rother. Een uitgebreid overzicht van klettersteige in de regio, met duidelijke kaartjes, foto's en overzichtskaart van de massieven.
• Frans Hauleitner: Dolomiten-Höhenwege, Bergverlag Rudolf Rother. Het zijn drie boekjes van de 10 bestaande klassieke lange afstandsroutes in de Dolomieten. Met duidelijke kaartjes. Het eerste deel (nrs 1-3) is in 1997 in een nieuwe opzet heruitgegeven, de andere twee dateren van 1990.
• Bergführer Brentagruppe, door Steinkötter: klimgids voor de Brenta (1988).
• Natuurreisgids Italië van Cantecleer, auteur Tim Jepson. Dit fraaie boekje biedt een goed overzicht van relatief ongerepte natuurgebieden in Italië waaronder de Gran Paradiso en de Dolomieten, met gebiedsinformatie, mooie foto's enzovoorts.
• Wildernis in Europa, gids van 45 ongerepte landschappen, red. Dwight Holing. Hierin worden natuurgebieden beschreven, met veel informatie over flora en fauna, prachtige foto's en reisinformatie. Voor de wandelingen op deze website zijn de volgende hoofdstukken van belang: Nationaal park Pyrénées Occidentales (wandeling 3 Pyreneeën) en De Belluno en Ampezzo Dolomieten (wandeling Alte via 1 in Dolomieten). Uitgave het Spectrum 1997.

• Diverse tochtvoorstellen bij de gebiedsinformatie over Italië van de NKBV: zoals Oostelijke Dolomieten, Sextener Dolomieten, Seiser Alm en Marmarole groep (Oostelijke Dolomieten).
• Bij Anders Reizen een verslag van een tocht in Zuid-Tirol, wandelen in de Dolomieten, waarbij vooral met hulp van liften is geklommen.
• Ton van Kan maakte mooie filmpjes van zijn vakantie in de Dolomieten: bergwanden, water, bloemen, koeien, marmotten enzovoorts. Voorbeelden: Fanes, Senes, Pragser Wildsee en Best of Video Dolomiti.
• viaferrata.nl/: klettersteigs en topo's in de Dolomieten.