|
Gletsjers
Bijna 11% van IJsland is bedekt met gletsjers: dikke pakken sneeuw zijn door hun gewicht samengeperst
tot ijs en schuiven langzaam maar zeker van de berghelling af. IJslandse gletsjers stromen vrij snel,
namelijk meer dan 1 meter per dag. De grote hoeveelheden meegesleept puin en slijpsel zijn op het uiteinde
(eindmorene) en aan de zijkanten (zijmorene) het beste zichtbaar.
Vatnajökull
De Vatnajökull is - op de ijskappen van Groenland (1,8 mln km2) en Antarctica (14 mln km2) na - de
grootste gletsjer op aarde. Hij heeft een oppervlakte van ruim 8.300 km2 en gemiddelde dikte van 400 m,
oplopend tot 900 m. Ter vergelijking: de grootste gletsjer van de Alpen is de Aletschgletscher met een
oppervlakte van 129 km2.
De Vatnajökull bedekt maar liefst 6 bergen (vulkanen), zoals de Hvannadalshnśkur, met 2.119 m de
hoogste top van IJsland, en de Grķmsvötn (1.719 m). De ijskap zendt naar vele richtingen
gletsjertongen uit. Aan de voet heeft het smeltwater, vooral in het zuiden, grote massa's gletsjerpuin
opgehoopt (zgn. sandr), doorstroomd door talloze riviertjes met sterk veranderlijke loop.
Gedurende de laatste ijstijd was IJsland geheel bedekt met gletsjers. Daarna werd de ijsmassa steeds
kleiner en kleiner, tot 2.500 jaar geleden het klimaat weer verslechterde. De Vatnajökull ontstond
toen, en had zijn grootste omvang in de jaren 1600 tot 1890 ('kleine ijstijd'). Sinds 1930 neemt de
gletsjer weer in omvang af, vooral de laatste jaren gaat het extreem snel. De uitgang Breišamerjurjökull
is bijvoorbeeld sedert 1890 meer dan 3.500 m korter geworden.
Jökulhlaups
Meer dan 60% van de IJslandse gletsjers ligt in vulkanisch actieve gebieden. Wanneer een met ijs bedekte
vulkaan uitbarst ontstaan grote hoeveelheden ijswater die vaak voor kortere of langere tijd een door ijs
afgedamd meer vormen. Dit verschijnsel treedt nog steeds op in de gletsjers Eyjafjallajökull, Myrdalsjökull
en Vatnajökull. Na verloop van tijd begeeft de ijsdam het, waardoor onvoorstelbaar grote massa's water en
ijs onder de gletsjers vandaan over het landschap stromen. Deze gletsjerdoorbraken worden "Jökulhlaups"
genoemd. De laatste grote Jökulhlaup van de vulkaan Grķmsvötn (onder de Vatnajökull) vond op 1 november
2004 plaats.
(klik op de foto voor een grotere versie)
Skaftafell
Skaftafell is een bergrug tussen de Skeišarįrjökull en Skaftafellsjökull (twee uitlopers van de
Vatnajökull). Dit gebied is sinds 1967 nationaal park. Het biedt prachtige uitzichten op de omringende
gletsjers en de Hvannadalshnśkur. 's Zomers worden er korte gletsjerwandelingen en zware skiwandeltochten
naar de Hvannadalshnśkur georganiseerd.
De Breišamerkujökull is een uitloper van de Vatnajökull die uitloopt in een gletsjermeer, de Jökulsįrlón.
In het meer drijven van de gletsjer afgekalfde ijsbergen rond. De witte, lichtblauwe en door gruis grijs
en zwart gekleurde ijsbergen hebben de meest uiteenlopende vormen en afmetingen. De rondweg loopt vlak
langs dit meer. Ik ben er zelf niet geweest maar John en Dennis hebben na onze gezamenlijke tocht nog
het Skaftafell reservaat bezocht en langs het Jökulsįrlón gekampeerd.
Zie ook panoramafoto 10.
(Bron: IJsland door W. van Blijderveen)
|
Thuispagina
>
Gebieden
>
IJsland
>
Gletsjers
Copyright © Jaap van der Veen |
Disclaimer | Reageren
|
|
