Tocht door de geschiedenis
Het hoogste niemandsland uit de geschiedenis deel 2
door Kees Nijdam
80 jaar later
Wij beginnen onze tocht in Sulden. De kabelbaan brengt ons naar de Schaubachhut en vervolgens is
het over de Sulden gletsjer een dikke twee uur klimmen naar de Schrötterhorn. Aan de andere kant van
dit topje gaat het steil omlaag. Hier ligt het Cedecdal. Een smal graatje verbindt de Schrötterhorn
met de Suldenspitze. We zijn hier aan de Tiroler kant van het front. Behalve wat roestig prikkeldraad
is op de Schrötterhorn niets meer te zien. Maar de Suldenspitze, een grote ronde berg
(hoezo spitze...), rijkelijk voorzien van ruïnes biedt een goed overzicht over het frontverloop langs
de hoofdkam van de Ortler. Afdalend over de flank van deze berg richting Casatihut zien we langs de
graat talloze overblijfselen. Ze lijken de vorm van een loopgraaf te hebben. Vlak eronder liggen oude
prikkeldraadversperringen. De stellingenbouwers hadden het hier gemakkelijk, de kam is breed. De
Casatihut is van na de oorlog. Destijds was deze hoogte bezet door de Tirolers die hier vandaan een
groot deel van het Cedecdal konden overzien. Het Cedechutje dat in 1915 in de dalkom stond werd door
een Tiroler patrouille vernield.
Oostelijk van de Casatihut steken nog een paar kanonnen boven het ijs uit. De duidelijk zichtbare
bruine strepen aan de overkant van het dal, tegen de flanken van de Confinalekam, zijn roestige
prikkeldraadversperringen van de Italiaanse stellingen.
Prikkeldraadresten
De volgende dag gaan we over de Cevedale, de Rosolegraat en de Palon de la Mare. De ijzige hoogten
van deze lange rug, die zich kilometers lang tussen 3400 en 3700 meter hoogte voortslingert, waren
destijds doorploegd met loopgraven. Maar daarvan is uiteraard niets meer te zien, behalve misschien
bij de gletsjertongen, waar het ijs de restanten prijsgeeft. Op de smalle rotsgraat tussen Cevedale
en Palon de la Mare zien we geen sporen. Wel op de Pasquale zuidwestgraat, de volgende dag. Er
bevindt zich nog een in redelijke staat verkerend onderkomen; zittend op het bankje houden we er
pauze, verborgen achter de graat, vanaf de overkant onzichtbaar. Uit de ijskap vlak onder de top
van de Pasquale steken nog prikkeldraadresten. De Oostenrijkers hadden hier hun meest
vooruitgeschoven post, via een smal graatje en een pas bereikbaar via de Cevedale.
We volgen het graatje tot de pas en dalen over de wilde en gespleten Cedec-gletsjer af naar de
"normaalweg" van de Casatihut. Het pad is overlopen.
Confinale-kam
De volgende dag beklimmen we de Confinale-kam via de roestige prikkeldraadversperringen. Vlak voor
de Passo di Zebru sud stuiten we op een oude militaire weg en een aantal ingestorte verblijven. De
enorme hoeveelheid roestige blikjes doet vermoeden dat er een veldkeuken is geweest. Een Gems ziet
toe. Na een wat moeizame tocht over een deel van de kam besluiten we via de Castelligletsjer over
te steken naar de Alpinihut.
Er zijn geen sporen: de Confinale-kam is nu weer een ongerept deel van het Ortlergebied.
Er is weinig volk in de hut. We blijven er een dag. Op de Zebru zijn we alleen en kijken in de diepte
op Sulden aan de noordkant en de Alpinihut in het zuiden. Het Hochjoch tussen de Zebru en de
Hochjoch-graat, die omhoog loopt naar het gletsjerplateau van de Ortler was in Italiaanse handen.
Van hieruit werden de vooruitgeschoven posten op de Hochjochgraat bemand. De Tirolers zaten op de
Ortler en konden via een ijstunnel tot vlak boven de Italiaanse posten komen. Er staat nu een
bivakhutje op het joch.
De langste dag van de rondwandeling voert van de Alpinihut naar het Stilfserjoch. Volgens de waard
van de Alpinihut waren er deze zomer al één keer "toeristen" van de andere kant gekomen.
Moeilijkheden waren niet te verwachten. De eerste graatuitloper kon in tegenstelling tot het op
de kaart aangegeven spoor volgens hem niet via de Passo del Volontari overklommen worden maar moest
onderlangs gepasseerd worden.
Steile helling
Voor de tweede keer stappen we deze vakantie de gletsjer boven de Alpinihut op. Het maken van de
aangegeven omtrekkende beweging kost ons veel tijd. Daar waar volgens de kaart, onder aan de flanken
van de Trafoier ijswand, een spoor zou moeten zijn is niets wat daar op duidt. Het passeren van de
Passo dei Camosci alto is uiterst hachelijk. Steile platen, goten en puinvelden met weinig
zekeringsmogelijkheden boven een onaangenaam steile helling. En dan te bedenken dat dit gebied destijds
het toneel moet zijn geweest van een ware veldslag, waarbij honderden Italianen een verwoede poging
deden de top van de Trafoier ijswand te heroveren die enkele dagen eerder door een handjevol Tirolers
via een ijstunnel was veroverd. Het lukte ze, en de paar overgebleven Tirolers werden gevangen genomen.
Vogelnestje
Het laatste deel van de tocht loopt over de Campo- en Madratschgletsjer. De Campopas is door de
terugtrekkende gletsjers veranderd in een ijswand. We besluiten via het Tuckettjoch verder te gaan.
Op deze pas zijn nog overblijfselen van een paar echte houten stellingen, aangeplakt tegen de flank
van de Hintere Madratschspitze. Het verst vooruitgeschoven uitzichtpunt kreeg de naam "vogelnestje".
Het is er nog steeds, al wordt het nu vergezeld van een bivakhutje uit recenter tijden.
Eindstation
Een vaag spoor loopt over de gespleten Madratschgletsjer. Het leidt naar een rotsplateau met daarop
het eindstation van de kabelbaan vanaf het Stilfserjoch. De Livriohut is ongezellig. We consumeren
een verdiend glas bier. Skiërs suizen omlaag en we voelen ons in onze uitmonstering wat oncomfortabel
tussen de schaars geklede zonneaanbidders.
"Das betreten der Gletscher ist strengstens verboten" staat naast het eindstation.
Hoevelen zouden weten wat zich hier 80 jaar geleden heeft afgespeeld?
Referenties
- Rund um Süd Tirol, R. Messner 1992, uitg. R. Piper GmbH München
ISBN 3-492-03562-0
-
Gebirgskrieg 1915-1918, band I, Heinz von Lichem 1990, uitg Althesia GmbH Bozen
ISBN 88-7014-175-6
-
kaart Tabacco 1:25000 Ortler Cevedale
-
Alpen verein gidsje
Terug naar de eerste wereldoorlog.
|
